 |
| (“Οι ξένοι! Έρχονται! Με αυτοκίνητο!» - από την ταινία "Ζορμπάς") |
Μέσα σαμπάνιες κι έξω "κρίση"
Αυτή
είναι λοιπόν η "ισορροπία" που θα έχουμε, αν επιλέξουμε να μην
αλλάξει τίποτα. Μάλιστα, κύριοι και κυρίες, σαμπάνιες και άπειρες καμαριέρες με
φορεμένα χαμόγελα εξάρτησης κι επιβεβλημένου σεβασμού. Σε καιρούς που η Ελβετία
επεξεργάζεται το plan B για βασικό χαμηλότερο εισόδημα, στην Ευρώπη κάποιοι
ξοδεύουν εκατομμύρια για να μας πασάρουν ρούχα ραμμένα στην Κίνα και τη Γουατεμάλα, σε
τιμές κάπου 100 φορές πάνω από το κόστος κατασκευής τους. Αυτά και άλλα πολλά
συμβαίνουν στο πεντάστερο ξενοδοχείο του ολλανδικού λιμανιού, όπου έκλεισα
ενάμιση μήνα έγκλειστος και είμαι ακόμη καλά. Δε νομίζω ποτέ στο παρελθόν μια μετανάστευση να άρχισε έτσι,
κι αφού πάντα με έλκυε η λέξη "ανταπόκριση", σκέφτηκα πως κάτι θα
έπρεπε να γράψω κι εγώ με αφορμή όλη αυτή την εμπειρία.
Μπορώ
να γράψω πολλά για το πόσο ένας άνθρωπος σαν εμένα υποφέρει με έναν τέτοιο
εγκλεισμό και πόσο απάνθρωπη είναι αυτού του είδους η "φιλοξενία",
αλλά φαντάζομαι ότι όλα αυτά δε θα απασχολούν και πολύ τους περισσότερους. Το
πώς βρέθηκα όμως εδώ έχει ένα γενικό ενδιαφέρον και συνδέεται επίσης με την
"κρίση" που βιώνουμε παγκόσμια (ενώ εξακολουθούμε να λατρεύουμε το
στρας), με τη "φούσκα των ακινήτων", αλλά και με την κακή διαχείριση
του πλούτου. Φυσικά δε θα επέλεγα ποτέ να μείνω σε ένα τέτοιο μέρος, ούτε και
θα είχα κανένα τρόπο να πληρώσω κάτι κοντά στην ¨αξία¨ του. Έχω όμως την τύχη η
σύντροφός μου να εργάζεται ως στέλεχος σε μεγάλη επιχείρηση ρουχισμού, αμερικανικής
ιδιοκτησίας και διαχείρισης, η οποία τελευταία επεκτείνεται καλπάζοντας στην
Ευρώπη.
Το
όνομά της εταιρίας δεν αναφέρεται, καθώς θεωρώ ότι δεν είναι η μόνη που
χρησιμοποιεί τις συγκεκριμένες τακτικές και χρησιμοποιείται ξεκάθαρα ως
παράδειγμα προς αποφυγή. Υποτίθεται πως ιδρύθηκε πριν κάτι αιώνες, αλλά δεν την
γνώριζε κανείς μέχρι πριν λίγα χρόνια, οπότε και αποφάσισαν να καταλάβουν τον
κόσμο. Η συγκεκριμένη εταιρία άρχισε να επεκτείνεται "overseas", πρακτικά δηλαδή σε Ευρώπη και Ασία, την προηγούμενη
πενταετία, ενώ μόνο τα καταστήματα που άνοιξε το 2013 εκτός Αμερικής είναι
περισσότερα από 150. Για το συγκεκριμένο κατάστημα πρόκειται να προσληφθούν 170
νέοι και νέες γλάστρες με μισθό 4-8 ευρώ την ώρα, που για τους νεαρούς
Ολλανδούς αποτελεί σχεδόν προσβολή. Τα βασικά κριτήρια είναι να είναι
εμφανίσιμοι σύμφωνα με τα αυστηρά πρότυπα της εταιρίας, να έχουν κάποιο πτυχίο
και "προσωπικότητα". Ως προσωπικότητα εννοείται το να είναι
ενθουσιώδεις, να απέχουν συνειδητά από την πολιτική και να είναι επικοινωνιακοί,
δηλαδή να χαμογελάνε αόριστα και φευγάτα στους πελάτες.
Στη
γειτονιά που μεγάλωσα, στον Πειραιά, είχαμε συγκεκριμένη λέξη, γαλλικής
προέλευσης, για τη συγκεκριμένη δουλειά, αλλά μάλλον αυτό δεν είναι της
παρούσης. Έχει επίσης ενδιαφέρον το γεγονός ότι, παρότι η εταιρία ουσιαστικά
ψάχνει για υπαλλήλους-μοντέλα, προτιμά να εξοικονομεί χρήματα με το να μη
συνεργάζεται με αντίστοιχα πρακτορεία, αλλά να μαζεύει τους μελλοντικούς
υπαλλήλους της κυριολεκτικά από το δρόμο. Ίσως αυτό δε θα ήταν τόσο σκανδαλώδες
αν οι managers της εταιρίας διέμεναν κάπου φθηνότερα
από το πολυτελές πεντάστερο ξενοδοχείο για αυτό το διάστημα των σχεδόν 2 μηνών.
Αντίθετα όμως έχουν επιλέξει το συγκεκριμένο χώρο, η "executive" διαμονή του οποίου κοστίζει
αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ αχρείαστης δαπάνης.
Έχοντας
εργαστεί και ο ίδιος στη συγκεκριμένη εταιρία για κάποιους μήνες, έχω μια άποψη
για το πώς λειτουργούν οι "ισορροπίες" τους και από μέσα. Εργάστηκα
συγκεκριμένα πέρυσι για δύο περίπου μήνες στην περιοχή της Νέας Υόρκης, ως
αδήλωτος εργαζόμενος (μαύρα), όπως και όλοι όσοι κάνουν τη μόνη πραγματική εργασία
του καταστήματος τις βραδινές ώρες - under the table, dude! Και μιλάμε για αρκετές χιλιάδες προσωπικό - δε γνωρίζω
ακριβές νούμερο. Η μόνη αυτή πραγματική εργασία είναι ο ανεφοδιασμός και η
προετοιμασία του καταστήματος όσο αυτό είναι κλειστό, ώστε να το βρούνε το πρωί
οι μαμάδες και τα γυαλισμένα κολεγιόπαιδα "καθώς πρέπει", τα ρούχα
διπλωμένα χωρίς το παραμικρό τσαλάκωμα και στοιχισμένα με στρατιωτική ευλάβεια.
Το βράδυ λοιπόν σε ένα τέτοιο κατάστημα, οι υπάλληλοι - διπλωτήρια δε γνωρίζουν
ώρα λήξης, αφού ο κανόνας είναι "until the job gets done",
δηλαδή μέχρι ο υπεύθυνος να κρίνει ότι το κατάστημα μοιάζει όπως προτάσσει η
γραμμή της εταιρίας. Σύμφωνα με την προσωπική μου εμπειρία, ενώ ο νόμος της ΝΥ
εγγυάται στον / στην κάθε πολίτη 15λεπτο διάλειμμα ανά τετράωρο, κανείς
πρακτικά δεν το ζητάει. Έτσι κι εγώ ζήτησα το δικό μου μόνο όταν το είχα
πραγματικά ανάγκη, στις 4.15 το πρωί και μετά από 7 ώρες πραγματικής, αδιάκοπης
εργασίας. Μου το αρνήθηκαν χαμογελώντας σαδιστικά και εγώ, μη μπορώντας να
συνεχίσω, επέλεξα να φύγω. Έχει ιδιαίτερο νομίζω ενδιαφέρον το πόσο διαφέρει η
τακτική τους στο βραδινό ωράριο σε σχέση με το ημερήσιο, "σαν τη νύχτα με
τη μέρα". Τη μέρα πρόκειται για "shopping experience", ενώ τη νύχτα είναι απλά ένα
σύγχρονο σκλαβοπάζαρο.
Ένα
άλλο ενδιαφέρον σημείο είναι η μέθοδος καταγραφής και αντιμετώπισης προβλημάτων
εργασιακής ή κοινωνικής φύσης. Δεν υπάρχει φυσικά κρατικός φορέας που να
αναλαμβάνει αυτό το έργο αλλά ούτε και ιδιωτικός. Η δουλειά γίνεται μέσω του
τμήματος HR της
ίδιας της εταιρίας. Κάτι σαν την αυτοκάθαρση της ΕΛ.ΑΣ. επί υπουργίας Δένδια.
Το τμήμα ΗR λοιπόν καταγράφει το
περιστατικό και συνήθως δεν κάνει τίποτα άλλο μέχρι να ξεχειλίσει το ποτήρι,
δηλαδή μέχρι να εκτεθεί η εταιρία ανεπανόρθωτα. Όταν για παράδειγμα (στην δική
μου περίπτωση, που τη γνωρίζω ασφαλώς) τηλεφωνούσα επανειλημμένα να δηλώσω ότι
η συμπεριφορά του νεαρού, αλαζόνα υπευθύνου μας, είναι ανεπίτρεπτη (ιδιαίτερα
ρατσιστική και παράλογα αυταρχική) και θα δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στην
εταιρία, η τηλεφωνήτρια προσπαθούσε να με καθησυχάσει και να μου βάλει την
πιπίλα. Τελικά ο συγκεκριμένος άνθρωπος απομακρύνθηκε μετά από πολλούς μήνες
και μετά από σειρά καταγγελιών, μόνο δηλαδή όταν αποδείχθηκε ότι έκλεβε τους
μισθούς των υφισταμένων εργαζομένων του και έπρεπε να οδηγηθεί στη
"δικαιοσύνη".
Αυτού του τύπου οι επενδύσεις είναι λοιπόν, που χρειάζονται στην κλονισμένη ευρωπαϊκή
αγορά του 21ου αιώνα; Εταιρίες που έρχονται να πουλήσουν υπερκοστολογημένα
ρούχα (σε κάποιες περιπτώσεις 100 φορές πάνω) φτιαγμένα στις χώρες του τρίτου
κόσμου, λειτουργούν με ρατσιστική στρατηγική καμουφλαρισμένη πίσω από όμορφες
λέξεις όπως "diversity"
και φιλοξενούν τους managers τους σε
ξενοδοχεία πέντε αστέρων, ενώ "αδυνατούν" να δηλώσουν τους
εργαζόμενους της νυχτερινής βάρδιας;
Όλη αυτή η αναφορά είναι δυστυχώς κάθε άλλο παρά αχρείαστη, καθώς θέλει να περιγράψει τις ισορροπίες στον τρόπο λειτουργίας της συγκεκριμένης επιχείρησης, που εισέρχεται καλπάζοντας στην ευρωπαϊκή αγορά. Για πολλούς δυστυχώς, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ισορροπίες δεν αποτελούν ενδιαφέρον θέμα, μέχρι να τους χτυπήσουν και τη δική τους πόρτα. Για μένα αποτελούσαν πάντα κομβικό σημείο στην πορεία μιας κοινωνίας για ευζωία και γι' αυτό ίσως δε θα επέλεγα ποτέ έναν τέτοιο χώρο για τη διαμονή μου - θεωρώ απλώς πως κουράζει αφόρητα τη ζυγαριά. Ενδεικτικά θα πω ότι το ενοίκιο που έδινα στην Αθήνα, εδώ το ζητάνε για να κοιμηθείς ένα βράδυ. Φυσικά all inclusive, νερό μόλις 500ml για όλη τη μέρα και internet αν σου κάτσει (και αφού έχεις πληρώσει επιπλέον). Χωρίς υπερβολή, στα hostel του νότιου Μεξικό και της Γουατεμάλα, το internet ήταν πιο σοβαρό. Και το νερό άφθονο. Εδώ αντίθετα, με συνολικό κόστος διαμονής δεκάδες χιλιάδες ευρώ, έχω συμμετάσχει σε ένα θέατρο του παραλόγου χωρίς προηγούμενο και χωρίς καμία λογική αιτιολόγηση για τα δικά μου δεδομένα. Αυτό λοιπόν εννοούμε, όταν μιλάμε για ανάπτυξη?
Όλη αυτή η αναφορά είναι δυστυχώς κάθε άλλο παρά αχρείαστη, καθώς θέλει να περιγράψει τις ισορροπίες στον τρόπο λειτουργίας της συγκεκριμένης επιχείρησης, που εισέρχεται καλπάζοντας στην ευρωπαϊκή αγορά. Για πολλούς δυστυχώς, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ισορροπίες δεν αποτελούν ενδιαφέρον θέμα, μέχρι να τους χτυπήσουν και τη δική τους πόρτα. Για μένα αποτελούσαν πάντα κομβικό σημείο στην πορεία μιας κοινωνίας για ευζωία και γι' αυτό ίσως δε θα επέλεγα ποτέ έναν τέτοιο χώρο για τη διαμονή μου - θεωρώ απλώς πως κουράζει αφόρητα τη ζυγαριά. Ενδεικτικά θα πω ότι το ενοίκιο που έδινα στην Αθήνα, εδώ το ζητάνε για να κοιμηθείς ένα βράδυ. Φυσικά all inclusive, νερό μόλις 500ml για όλη τη μέρα και internet αν σου κάτσει (και αφού έχεις πληρώσει επιπλέον). Χωρίς υπερβολή, στα hostel του νότιου Μεξικό και της Γουατεμάλα, το internet ήταν πιο σοβαρό. Και το νερό άφθονο. Εδώ αντίθετα, με συνολικό κόστος διαμονής δεκάδες χιλιάδες ευρώ, έχω συμμετάσχει σε ένα θέατρο του παραλόγου χωρίς προηγούμενο και χωρίς καμία λογική αιτιολόγηση για τα δικά μου δεδομένα. Αυτό λοιπόν εννοούμε, όταν μιλάμε για ανάπτυξη?
ΥΓ. Θα μου πείτε πως τα λέω όλα
αυτά σε μια χώρα που, επειδή ο Τσίπρας της φαίνεται μικρός, προτιμά να τον
δώσει κι αυτόν στην Ευρώπη και να συνεχίζει να στηρίζει τα παχύδερμα του
παρελθόντος και τους πιο ανεγκέφαλους γιους της ιστορίας (φυσικά δεν περιμένω
από κανέναν Τσίπρα "να μας σώσει", αλλά πάντα ελπίζω ότι θα γίνουμε
αντάξιοι των πολιτικών που θα έπρεπε ήδη να κυβερνούν). Σε μια χώρα που αποκαλεί
απαξιωτικά τους freelancers
χομπίστες, σαν να μη δικαιούσαι να απέχεις από τα καθεστώτα. Σε μια χώρα που
έχει πειστεί ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι με κινητικές δυσκολίες, επειδή πρακτικά τους
έχει απαγορεύσει την ύπαρξη. Σε μια χώρα που στηρίζει ακόμη έναν Καιάδα, με πρόσχημα,
μέσα στην αυταπάτη της, ότι αυτοί , οι μπράβοι και οι μαχαιροβγάλτες, θα
δικάσουν τις οικογένειες που οι ίδιοι στήριζαν όλα τα χρόνια. Σε μια χώρα που
αντί να εκμεταλλευτεί τη λίστα Φαλσιανί όπως όλα τα υπόλοιπα κράτη, δηλαδή να
εισπραξει καποια εκατομμύρια,
επέλεξε να διώκει τον αγγελιοφόρο. Σε μια χώρα που μαθαίνει ηθική από κάποιον
που η φωτογραφική μηχανή έχει καταγράψει να κρατάει τσεκούρι. Σε μια χώρα που
για να "φροντίσει το μεγάλο ζήτημα της ανεξέλεγκτης εισόδου
μεταναστών", έβγαλε πρωθυπουργό τον άνθρωπο που την ξεκίνησε ως υπουργός Εξωτερικών.
Απλώς εξακολουθώ να ελπίζω…
